Egzama Nedir? Neden Olur?

Egzama Nedir?

Egzama, ciltteki iltihaplanma ve kaşıntının eşlik ettiği bir deri hastalığıdır. Cilt bariyerinin bozulması sonucu ortaya çıkar ve vücuda giren dış etkenlere karşı cildi savunmasız bırakır. Ciltteki bu değişiklikler, kişiyi estetik ve fiziksel açıdan rahatsız eder.

Bu sorunun nedenleri arasında;

• genetik yatkınlık,
• bağışıklık sistemi bozuklukları,
• çevresel faktörlerin etkisi bulunur.

Egzamanın belirtileri arasında;

• kuru cilt,
• kızarıklık,
• kaşıntı,
• kabuklanma
• bazen su dolu kabarcıklar yer alır.

Bu durum, vücudun farklı bölgelerinde görülebilir, ancak en sık el, yüz, diz ve saç derisinde rastlanır.

Ciltteki bu bozulmalar, vücudun dış etkenlere karşı korunmasız hale gelmesine yol açar. Egzama hastaları genellikle kaşıntı ve iltihaplanma nedeniyle sık sık rahatsızlık hissederler. Bu rahatsızlık, kişinin günlük yaşamını ve uyku düzenini olumsuz etkileyebilir. Hastaları, ciltlerinin tahriş olması ve ciltteki kızarıklık nedeniyle sosyal yaşamlarında da sorunlar yaşayabilirler.

Egzama, genellikle çocukluk döneminde başlamakla birlikte, her yaşta görülebilen bir hastalıktır. Yaş ilerledikçe daha da şiddetli hale gelebilir ve tedavi edilmediği takdirde kalıcı cilt hasarlarına yol açabilir. Bu yüzden bu hastalığının erken teşhisi ve doğru tedavi yöntemlerinin uygulanması önemlidir.

Egzamanın tedavi edilmemesi, ciltteki hasarın artmasına ve enfeksiyon riskinin yükselmesine neden olabilir. Ayrıca, stres gibi dış faktörler egzamanın şiddetini artırabilir ve tedavi sürecini zorlaştırabilir.

Egzamanın Belirtileri Nelerdir?

Egzamanın en belirgin belirtisi, ciltteki şiddetli kaşıntıdır. Kaşıntı, ciltteki iltihaplanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkar ve hastayı sürekli olarak rahatsız eder. Kaşıntı, genellikle geceleri daha da şiddetlenir ve bu durum, hastaların uyku düzenini bozarak yaşam kalitesini olumsuz etkiler.

Kaşıntıya bağlı olarak, kişi sürekli olarak cildini kaşır ve bu da ciltte daha fazla hasara yol açar. Kaşıma, hastalığının ilerlemesine ve enfeksiyon riskinin artmasına neden olabilir. Ciltteki bu bozulmalar, kişiyi fiziksel ve psikolojik olarak zorlayabilir.

Egzamanın diğer yaygın belirtileri arasında ciltte kuruluk, kızarıklık ve pullanma yer alır. Cilt, zamanla çatlamaya başlar ve bu çatlaklar ağrılı hale gelir. Çatlayan cilt, iyileşme sürecini zorlaştırabilir ve bu bölge daha fazla iltihaplanabilir.

Çatlayan cilt, aynı zamanda enfeksiyon riskini artırır, çünkü mikropların cilt altına girmesi daha kolay hale gelir. Bu nedenle, bu hastalığın tedavisi sırasında cilt bakımına özen gösterilmesi gerekir. Nemlendirici kullanımı, cildin iyileşme sürecini hızlandırabilir ve cilt bariyerinin yeniden güçlenmesine yardımcı olabilir.

Bazı egzama çeşitleri, deri yüzeyinde su dolu kabarcıklar (veziküller) meydana getirebilir. Bu kabarcıklar, ciltteki iltihaplanmanın daha ileri seviyede olduğunu gösterir. Kabarcıklar patladığında, sıvı sızar ve cilt üzerinde kabuklanma meydana gelir.

Bu durum, ciltteki iltihaplanmayı artırır ve tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon riskini yükseltir. Hastalar, bu tür belirtilerle karşılaştığında, tedavi için hemen bir dermatologa başvurmalıdır.

Egzama Neden Olur?

Egzama nedenleri, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir etkileşimi sonucu gelişir. Ailesinde, astım ya da alerjik rinit gibi atopik hastalıklar bulunan kişilerde bu. hastalığın gelişme riski daha yüksektir.

Genetik faktörler, cildin yapısal bozulmasına yol açar. Bu da ciltteki iltihaplanmaların daha kolay ortaya çıkmasına neden olabilir. Bağışıklık sistemi, genetik olarak belirlenmiş bir eğilimle aşırı tepki verir ve bu da belirtileri tetikler. Genetik yatkınlık, egzamanın erken yaşta başlamasına ve hastalığın şiddetinin artmasına yol açabilir.

Cilt bariyerinin zayıflaması da egzamanın gelişmesinde önemli bir faktördür. Sağlıklı bir cilt bariyeri, cildi dış etkenlere karşı korur. Ancak bu bariyerin bozulması, cildin dış etkenlere karşı savunmasız hale gelmesine yol açar.

Ayrıca;

• kimyasal maddeler,
• sabunlar,
• deterjanlar,
• sıcak su gibi maddeler, cilt bariyerinin zayıflamasına neden olabilir.

Ayrıca, çevresel faktörler, hava kirliliği ve hava değişiklikleri de egzamanın tetikleyicileri arasında yer alır. Sıcak ve kuru hava, cildin nem kaybetmesine ve egzamanın şiddetlenmesine yol açabilir.

Stres de egzamanın gelişiminde ve alevlenmesinde önemli bir faktördür. Psikolojik stres, bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaparak hastalığın belirtilerini artırabilir.

Stres, vücutta iltihaplanmayı tetikleyebilir ve bu da egzamanın daha da kötüleşmesine neden olabilir.

Ayrıca, hormonal değişiklikler de egzamanın şiddetini artırabilir. Özellikle kadınlarda, gebelik ve adet döngüsü gibi durumlar, egzamanın gelişmesinde rol oynayabilir.

Egzama Türleri

Bu hastalık farklı türlerde ortaya çıkabilir. Bunlar arasında;

• atopik dermatit
• kontakt dermatit
• seboreik dermatit en yaygın görülenleridir.

Atopik dermatit, genellikle çocukluk döneminde başlar ve ciltte yoğun kaşıntı ve kuruluk ile kendini gösterir. Bu türde cilt, genellikle yüz, boyun ve dirseklerde kaşınan ve iltihaplı bölgelerle karşılaşır. Atopik dermatit hastalarında, bağışıklık sistemi genetik yatkınlık nedeniyle çevresel faktörlere aşırı tepki verir.

Kontakt dermatit, cildin bir maddeyle doğrudan teması sonucu meydana gelir. Bu madde kimyasal bir madde, kozmetik ürün veya herhangi bir tahriş edici madde olabilir. Kontakt dermatit, ciltte kızarıklık, şişlik, döküntü ve kaşıntı gibi belirtilere yol açar.

Seboreik dermatit, genellikle yağlı bölgelerde oluşur. Bu durum, çoğunlukla saçlı deride, kulaklarda ve yüzün bazı yerlerinde görülür. Seboreik dermatit, kepeklenme ve ciltte kızarıklık ile kendini gösterir.

Her egzama türü, tedavi açısından farklı yaklaşımlar gerektirir. Örneğin, atopik dermatit tedavisinde nemlendirici kremler ve topikal steroidler kullanılırken, seboreik dermatit tedavisinde antifungal ilaçlar tercih edilir.

Egzama Nasıl Teşhis Edilir?

Hastalığın teşhisi, dermatoloji birimi tarafından yapılan fiziksel muayene ve hastanın tıbbi öyküsüne dayanarak konulur. Muayene sırasında, ciltteki iltihaplanmalar, kaşıntı ve kuruluk gibi belirtiler değerlendirilir. Ayrıca, hastanın yaşam tarzı, kullanılan cilt bakım ürünleri ve alerji geçmişi göz önünde bulundurulur.

Bazı durumlarda, cilt biyopsisi yapılabilir. Cilt biyopsisi, egzamanın türünü belirlemekte ve tedavi sürecini yönlendirmekte yardımcı olabilir. Bunun yanı sıra, egzamanın belirli tetikleyicilere bağlı olup olmadığını anlamak için alerji testleri de uygulanabilir.

Egzama teşhisi, hastanın semptomlarına ve ciltteki değişikliklerin çeşidine göre değişiklik gösterir. Örneğin, atopik dermatit genellikle genetik yatkınlık ve alerjik reaksiyonlarla ilişkilidir, bu nedenle hastaların aile öyküsü önemlidir. Seboreik dermatit, genellikle saçlı deride meydana geldiğinden, saçlı deri muayenesi bu tür egzamanın teşhisinde önemlidir.

Egzama Tedavi Yöntemleri

Egzama nasıl geçer ve tedavisi, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi genellikle belirtileri hafifletmeye ve cilt bariyerini yeniden güçlendirmeye yönelik olur.

Nemlendirici kremler, egzama tedavisinde en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Bu kremler, cildin nem dengesini koruyarak kuruluğu ve kaşıntıyı azaltır. Nemlendirici kullanımının düzenli yapılması, ciltteki tahrişi engelleyebilir ve cilt bariyerini güçlendirebilir.

Ayrıca, ciltteki iltihaplanmayı azaltan topikal steroidler de yaygın olarak kullanılır. Bu ilaçlar, ciltteki kızarıklık ve kaşıntıyı hızlı bir şekilde hafifletir.

Biyolojik tedavi yöntemleri, daha ileri düzeydeki vakalarda kullanılabilir. Bu tedaviler, genellikle ağız yoluyla alınan ilaçlardan daha etkili olabilir ve cildin iyileşme sürecini hızlandırabilir. Tedavi sürecinde doktorlar, hastanın genel sağlık durumunu göz önünde bulundurarak en uygun tedavi yöntemini belirler.

Fototerapi de egzama tedavisinde kullanılan bir diğer yöntemdir. Bu yöntem, UV ışınlarının cilde uygulandığı bir tedavi şeklidir ve ciltteki iltihaplanmayı azaltır.

Egzama tedavisi sırasında, cilt belirli bir süre UV ışınlarına maruz bırakılır. Bu ışınlar, bağışıklık sistemi hücrelerinin aşırı reaksiyon göstermesini engeller. Fototerapi, çoğu zaman ilaçlarla birlikte kullanılır ve tedavi süreci genellikle birkaç hafta sürebilir.

Egzamaya Ne İyi Gelir?

Egzamaya iyi gelen doğal tedavi yöntemleri, ilaç tedavisinin yanı sıra cildin rahatlamasına ve iyileşmesine yardımcı olabilir. Aloe vera, ciltteki iltihaplanmayı yatıştırarak, hastaların kaşıntı ve kuruluk gibi rahatsızlıklarını hafifletebilir.

Hindistancevizi yağı, ciltteki kuruluğu gidermeye yardımcı olabilir ve aynı zamanda cildi nemlendirir. Bu yağ, cilt bariyerini güçlendirerek semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Hindistancevizi yağının içerdiği antioksidanlar, ciltteki iltihaplanmayı azaltarak, iyileşme sürecini hızlandırabilir.

Ayrıca, bal da tedavide etkili olabilir. Bal, antibakteriyel özelliklere sahip olup ciltteki iltihaplanmayı ve enfeksiyon riskini azaltır. Bal, aynı zamanda cildin nem dengesini sağlayarak iyileşmeye katkıda bulunur.

Lavanta yağı ve shea yağı gibi doğal yağlar da tedavide faydalı olabilir. Lavanta yağı, yatıştırıcı özellikleriyle bilinir ve ciltteki iltihaplanmayı azaltır. Shea yağı ise cildi derinlemesine nemlendirir ve cilt bariyerini güçlendirir.

Egzama Alevlenmesini Tetikleyen Faktörler

Egzama, birçok dış faktör tarafından tetiklenebilir. Kimyasal maddeler, deterjanlar ve sabunlar gibi irritanlar, cildin bariyerini zayıflatarak egzamanın alevlenmesine neden olabilir. Sabunlar ve temizlik ürünleri, ciltte kuruluğa yol açarak, egzama semptomlarını artırabilir.

Bunun dışında, parfümler ve alkol içeren cilt bakım ürünleri de cildi tahriş edebilir. Ayrıca, sıcak suyla banyo yapmak da cildin kurumasına yol açarak egzamanın şiddetlenmesine neden olabilir.

Stres, egzama semptomlarını tetikleyen önemli bir faktördür. Psikolojik stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak egzama belirtilerinin şiddetlenmesine yol açar. Stres, vücutta iltihaplanmayı artırabilir ve bu da egzamanın kötüleşmesine neden olabilir.

Hava koşulları, egzama alevlenmesinde bir diğer tetikleyici faktördür. Özellikle soğuk ve kuru hava, cildin nem kaybına yol açarak egzamanın şiddetlenmesine neden olabilir. Kış aylarında cilt daha kuru hale gelir ve egzama hastalarının cilt bakımına daha fazla dikkat etmeleri gerekir.

Kuru hava, ciltteki bariyerin zayıflamasına yol açarak egzamanın ortaya çıkmasını tetikleyebilir. Ayrıca, sıcak hava ve terleme de egzama belirtilerini artırabilir. Yaz aylarında terleme, ciltteki iltihaplanmayı artırarak egzama semptomlarını daha belirgin hale getirebilir.

Egzama ve Beslenme İlişkisi

Egzama tedavisinde beslenme, önemli bir rol oynar. Bazı besinler, egzama belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilirken, bazı besinler ise egzamanın şiddetini artırabilir. Omega-3 yağ asitleri, cilt sağlığını destekleyerek egzama tedavisinde faydalıdır.

Omega-3 yağ asitleri, iltihaplanmayı azaltarak egzama semptomlarını hafifletir. Bu yağ asitleri, özellikle somon, ceviz ve keten tohumu gibi besinlerde bulunur. Omega-3 yağ asitleri, cilt bariyerini güçlendirir ve cildin nem dengesini korur.

Vitamin E, cilt sağlığını destekleyen bir diğer besindir. Vitamin E, güçlü bir antioksidan olup, ciltteki iltihaplanmayı azaltarak egzamanın semptomlarını hafifletir.

Ayrıca, çinko da egzama tedavisinde önemli bir mineral olarak öne çıkar. Çinko, cildin iyileşme sürecini hızlandırarak, cilt bariyerini güçlendirir ve egzama semptomlarını hafifletir. Çinko, kabuklanma ve ciltteki diğer hasarları iyileştirmede yardımcı olabilir. Bu nedenle, çinko açısından zengin besinler, egzama hastaları için faydalı olabilir.

Bazı gıdalar ise egzama belirtilerini şiddetlendirebilir. Süt ürünleri, gluten ve şeker gibi bazı besinler, bazı egzama hastalarında semptomları artırabilir. Bu gıdaların tüketimi, ciltte iltihaplanmaya yol açabilir ve egzama belirtilerini kötüleştirebilir.

Egzamadan Korunma Yolları

Egzamadan korunmanın en etkili yolu, cilt bariyerini güçlendirmektir. Cilt bariyerinin güçlü olması, dış etkenlere karşı savunmayı artırarak egzama gelişimini engeller. Düzenli nemlendirici kullanımı, cildin nem dengesini korur ve cildin kurumasını engeller.

Nemlendiriciler, cilt bariyerini onararak, cildin daha sağlıklı ve dayanıklı olmasını sağlar. Ayrıca, ciltteki kuruluğu engellemek için nazik temizleyiciler kullanılmalıdır. Sabunlar, cilt bariyerini zayıflatabilir ve egzama semptomlarını artırabilir. Bu nedenle, cilt bakımında daha az tahriş edici ürünler tercih edilmelidir.

Egzamadan korunmak için, çevresel tetikleyicilerden kaçınmak önemlidir. Kimyasal maddeler, deterjanlar ve sabunlar, ciltteki bariyeri zayıflatarak egzamanın şiddetlenmesine neden olabilir. Bu maddelerden kaçınılmalı ve doğal içerikli ürünler kullanılmalıdır.

Ayrıca, cildin aşırı sıcak suya maruz kalmaması gerekir. Güneş ışığına maruz kalmak, ciltteki iltihaplanmayı azaltabilir, ancak aşırı güneşe maruz kalmaktan kaçınılmalıdır. Güneşin zararlarından korunmak için, güneş kremi kullanımı önemlidir.

Stresten kaçınmak, egzama hastalarının ciltlerini korumalarına yardımcı olabilir. Psikolojik stres, ciltteki iltihaplanmayı artırabilir ve egzama semptomlarını şiddetlendirebilir.

Ayrıca, düzenli uyku ve sağlıklı beslenme de cilt sağlığını destekler. Egzama hastaları, yaşam tarzı değişiklikleriyle ciltlerini koruyarak, egzama semptomlarını en aza indirebilirler.